NASA kosmik gəmisi Saturndakı dənizlərin sirlərini açıb

Kornell Universitetinin astronomları Cassini tərəfindən toplanan radar məlumatlarından istifadə edərək, karbon və hidrogendən ibarət üzvi kimyəvi maddələr sinfi olan karbohidrogenlərdən ibarət olan Saturnun ən böyük peyki Titanın maye okeanı haqqında təzə məlumat toplayıblar. Məsələn, bu sinfə metan və etan kimi kimyəvi maddələr daxildir. 

Poliqon xəbər verir ki, komandanın araşdırması Nature Communications jurnalında dərc olunub.

Komanda şimal qütbünə yaxın yerləşən Titan dənizinin tərkibini və "kəskinliyini" təhlil edə bilib. Tədqiqatçılar zərif gelgit axınları olan sakit metan dənizlərini kəşf ediblər. Bu, nəinki Titan dənizləri ilə bağlı əvvəlki tədqiqatların aşkar edə bilmədiyi bir şeydir, həm də günəş sisteminin okean peyklərinin gələcək tədqiqatlarının əsasını qoyur.

Bu yeni kəşflər üçün istifadə edilən Cassini məlumatları "balistik radar" istifadə edərək toplanıb, bu zaman kosmik gəmi Titana bir radio şüası atıb və sonra Yerə əks olunub.

Bunun təsiri Titanın səthindən əksini qütbləşdirmək, iki fərqli perspektivdən baxışları ortaya çıxarmaqdır. Siqnalın Cassini-yə əks olunduğunu görən standart radar yalnız bir perspektiv təklif edib.

Kornel Astrofizika və Planet Elmləri Mərkəzinin qrup üzvü və tədqiqatçısı Valerio Poggiali deyib: "Əsas fərq, bistatik məlumatın daha tam məlumat toplusudur və həm əks etdirən səthin tərkibinə, həm də onun pürüzlülüyünə həssas olmasıdır".

Cassini 1997-ci il oktyabrın 15-də orbitə buraxılıb, daha sonra Saturn sisteminə səyahət üçün yeddi il çəkib. NASA, kosmik gəminin qaz nəhənginin məlum olan 146 peykindən biri ilə toqquşmasının qarşısını almaq üçün 2017-ci ildə Cassini-ni Saturna yönləndirmişdi.

Poggiali və onun həmkarlarının istifadə etdiyi ballistik radar məlumatları Cassini tərəfindən 17 may, 18 iyun və 24 oktyabr 2014-cü ildə və yenidən 14 noyabr 2016-cı ildə dörd uçuş zamanı toplanıb. Bu ballistik radar məlumat dəstlərinin hər biri üçün Cassini Titana ən yaxın olanda, sonra isə aydan uzaqlaşdıqda səthdən yansımalar görülüb.

Tədqiqatçılar Titanın üç qütb dənizində müşahidələr aparıblar: Kraken Mare, Ligeia Mare və Punqa Mare. Onlar müəyyən ediblər ki, karbohidrogen dənizlərinin səth təbəqələrinin tərkibi yer və enlikdən asılıdır. Xüsusilə, Kraken Mare-nin ən cənub hissəsinin səthindəki material radar siqnallarını ən effektiv şəkildə əks etdirir.

Cassini onları müşahidə edərkən Titanın hər üç dənizi sakit görünüb və kosmik gəmi təxminən 3,3 millimetr diametrdə dalğaları görüb. Karbohidrogen dənizlərinin sahilə qovuşduğu yerlərdə dalğa hündürlüyü cəmi 5,2 millimetrə çatəıb ki, bu da zəif gelgit axınlarının mövcudluğundan xəbər verir.

"Bizim də əlamətlərimiz var ki, dənizləri qidalandıran çaylar etanla daha zəngin olan açıq maye dənizlərə tökülənə qədər saf metandır. Bu, Yer üzündə şirin sulu çayların duzlu okeanlara tökülməsi və onunla qarışması kimidir", deyə Poggiali bildirib.

Komanda kəşfin Saturnun peykinin meteoroloji modellərinə uyğun olduğunu və Titana yağan yağışın əsasən metandan, az miqdarda etan və digər karbohidrogenlərdən ibarət olduğunu proqnozlaşdırdığını bildirib.

Poggiali əlavə edib ki, komanda Cassini tərəfindən 13 il ərzində Titanı öyrənərək əldə etdiyi məlumatlarla işləməyə davam edir:

"Hələ də tam təhlili gözləyən çoxlu məlumat var ki, bu da yeni kəşflərə səbəb olacaq. Bu, yalnız ilk addımdır".

Poliqon.info