Dağıdıcı daşqınlar Mərkəzi Avropanı ağuşuna alıb - Alimlər leysanların səbəbini açıqlayıb

Poliqon xəbər verir ki, bu barədə The Guardian qəzeti yazıb.

"Həftəsonu güclü yağışın sakit axınları gur çaylara çevirməsindən sonra Mərkəzi Avropadakı mənzərəli şəhərlər çirkli su altında qalın", deyə nəşr qeyd edib.

Bildirilir ki, daşqınlar Avstriyadan Rumıniyaya qədər olan ərazidə ən azı 15 nəfərin həyatına son qoyub, binaları dağıdıb. Dağıntılar ötən həftə dünyada baş verən güclü daşqınlar nəticəsində baş verib. Xüsusilə Myanmada bütöv kəndlər su altında qalıb, daşqınların 1 milyondan çox insanın həyatına təsir etdiyi Nigeriyada dağıdılmış həbsxanadan 300-ə yaxın məhbus qaçıb.

Klimatoloqlar zərərdən narahat olduqlarını, lakin təbii fəlakətin miqyasından təsirlənmədiklərini deyirlər.

"Mərkəzi Avropanı vuran fəlakətli leysanlar elm adamlarının iqlim dəyişikliyindən gözlədiyi şeydir", deyə London İmperial Kollecinin Qrantem İnstitutundan Coys Kimutai bildirib.

Onun sözlərinə görə, Afrika və Avropadakı ölüm və ziyan dünyanın belə daşqınlara qədər hazır olmadığını göstərib.

Qeyd edilir ki, alimlər həddindən artıq yağışları insan təsiri ilə əlaqələndirərkən ehtiyatlı davranırlar, çünki suyun dövranı bir çox amillərlə formalaşır. Baxmayaraq ki, isti hava daha çox nəm saxlaya bilir.

ETH Sürix klimatoloqu Sonja Seneviratnenin sözlərinə görə, Mərkəzi Avropada baş verən daşqınların birbaşa təhlili göstərib ki, su buxarının böyük bir hissəsi antropogen iqlim dəyişikliyi səbəbindən istiləşən Qara və Aralıq dənizlərindən gəlib və bu da suyun daha çox buxarlanmasına səbəb olub.

"Orta hesabla güclü yağıntıların intensivliyi qlobal istiləşmənin hər dərəcəsi üçün 7% artır. Hazırda bizdə 1,2 dərəcə qlobal istiləşmə var, bu o deməkdir ki, orta hesabla güclü yağıntılar 8% daha intensivdir", deyə mütəxəssis bildirib.

Alimlərin fikrincə, meteoroloji stansiyanın məlumatları göstərir ki, 1950-ci ildən Almaniya, Polşa, Avstriya, Çexiya, Macarıstan və Slovakiyada sentyabr ayında yağıntıların sıçrayışları güclənib.

Mətbuatın yazdığına görə, Polşada daşqınlar körpünü uçuraraq evləri aparıb, Çexiyada vertolyotlar suda qalan insanları təxliyə edib, Avstriyada xilasetmə əməliyyatları zamanı yanğınsöndürən ölüb. 2005-ci ildən bəri Avropanın ən böyük hava və iqlim konfransına ev sahibliyi edən Avstriyanın paytaxtı Vyanada yağan yağış nəticəsində magistral yollar su altında qalıb və metro xətlərini bağlayıb.

ETH Sürix klimatoloqu Erix Fişer bildirib ki, konfransda elm adamları əvvəllər iqlim dəyişikliyinin Yeni Dunay sahillərində yağıntıların intensivliyini necə artırdığına dair fizikanı müzakirə ediblər:

"Əvvəllər Günəş altında oturub həddindən artıq yağıntı elmini müzakirə etdiyimiz bu sahillərin indi su altında qaldığını görmək ironikdir".

Daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı insanların yağışa nə qədər hazırlığından və reaksiyasından asılıdır. Alimlər hökumətləri erkən xəbərdarlıq sistemləri, daha dayanıqlı infrastruktur və qalıq yanacaqlardan asılılığa son qoyaraq ekstremal hava hadisələrinə uyğunlaşmaq üçün sərmayə qoymağa çağırıblar.

"Aydındır ki, hətta yüksək inkişaf etmiş ölkələr də iqlim dəyişikliyindən sığortalanmayıb. Dünya neft, qaz və kömür yandırdıqca, leysan yağışlar və digər ekstremal hava hadisələri artacaq, bu da planetimizi yaşamaq üçün daha təhlükəli və bahalı yerə çevirəcək", deyə Qrantem İnstitutunun iqlimşünası Friederike Otto xəbərdarlıq edib.

Poliqon.info