İnternet, smartfon, planşet, kompüter və digər elektron cihazlardan asılılıq bu gün normal haldır. Üstəlik, müasir texnologiyadan istifadədə maraqlı vərdişlər var, amma o qədər öyrəşmişik ki, onların fərqinə varmırıq. Bu vərdişlər bizə necə təsir edir və nəyə gətirib çıxara bilər? Hər hansı bir asılılıq forması kimi, qacet asılılığı yavaş-yavaş, lakin şübhəsiz təkcə ruhun deyil, həm də bədənin pozulmasına səbəb ola biləcək təhlükəli, sağlam olmayan bir vərdişdir.
İlk növbədə smartfondan çox istifadə boyun ağrıları, bel nayihəsində sinir ağrısı və yırtıqlara səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bir çox müasir istifadəçi oturaq həyat tərzinə keçdiyi üçün bel daima yük altındadır. Ofisdə - kompüter, evdə - notbuk və ya PC. Göz ağrılarını da bura əlavə edə bilərik.
Qacetlərin təkcə fiziki sağlamlığımıza deyil, psixi sağlamlığımıza da zərərli olduğunu dərk etmirik. Son 50 ildə texnoloji tərəqqi elə bir səviyyəyə çatıb ki, hər bir insanın həyatını dəyişib. Heç kim sosial şəbəkələrdən, bəyənmələrdən və onlayn tədbirlərdən uzaq qala bilmir. Süni ekran işığı milyonlarla insana günəşi əvəz edib. Bütün həyatımız smartfon və kompüter ətrafında fırlanır. Texnologiyanın verdiyi rahatlıq bizim üçün çox xoşdur. Əvvəllər insanların necə yaşadıqlarını təsəvvür edə bilmirik, aramızda bir saat olsa belə, telefondan ayrı qala bilən çox az insan var.
PİA.az ted.az-a istinadən müasir qacet istifadəçiləri arasında ən çox rast gəlinən 9 psixoloji xəstəlik haqqında məlumat verir.
1.Nomofobiya
"No-mobile-phone phobia" və ya "mobil telefonsuzluq fobiyası". Hər hansı fobiya kimi, nomofobiya qorxudur. Bu qorxu mobil telefonu olmadan qalmaq və ya ondan uzaq olmaq qorxusudur. Termin ilk olaraq UK Post Office tərəfindən sifariş verilən 2008YouGov araşdırmasında ortaya çıxıb. Tədqiqatın məqsədi mobil telefon istifadəçiləri tərəfindən yaşanan narahatlığı öyrənmək idi. Təcrübədə 2 mindən çox insan iştirak etdi. Bir çox istifadəçi bu vəziyyətdə narahatlıq hissini artıq təmasda olmaması, yaxınları üçün əlçatmaz olması və ya təhlükəli bir vəziyyətdə kömək çağıra bilməməsi ilə əlaqələndirir. Lakin tədqiqatçılar fərqli düşünürlər və qorxularımız onlar üçün daha dərin məna kəsb edir.
2. Mənfəət itkisi sindromu (FoMO)
Smartfonlar istifadəçilərə insanlarla, onların sosial dairələri ilə davamlı əlaqə saxlamağa imkan verir ki, bu da bəzi hallarda yeni məlumat və mesajları yoxlamaq istəyi, habelə bunu etmək imkanından məhrum olmaq qorxusuna səbəb ola bilər. Mənfəət itkisi sindromu (ing. Fear of missing out; qısaca FoMO) - maraqlı hadisəni və ya alış üçün əlverişli bir fürsəti əldən verməyin qorxusudur. Bu, əsasən, sosial mediada olur.
3. Google Tracking
Bu tətbiq olunan termini - "axtarış sistemlərinin köməyi ilə daim ətrafdakıları və digər insanları axtarmaq, internetdə nə etdiklərini öyrənmək həvəsi" olaraq təsvir etmək olar.
4. Eqosörfinq
Eqosörfinq - insanların internet, sosial şəbəkələr və onlayn məlumat mənbələrində özləri haqqında məlumat axtarması vəziyyətidir. Bu zaman o, internetdə özünün soyadı, ləqəbi, e-poçt ünvanı və digər şəxsi məlumatları axtarır. Eqosörfinqin əsas özəlliyi insanın özü haqqında nələrin yazılıdığını tapmaq istəyidir. Bir istifadəçi özü haqqında məlumatı internetdə axtarırsa, yanlış əllərə keçəcəyindən qorxursa, bu, başqa bir fobiyadır - təqib maniyası. Bu, həm də çox pis bir psixoloji çağırışdır.
5. Çizpondinq
Cheesepodding - bu termin Dünya Şəbəkə Torundan cihaza mp3 yükləmək ideysını beynindən çıxarmayanlar üçün istifadə olunur. Bu gün bir çox Music xidmətlərinin mövcudluğu səbəbindən mp3 audio fayllarını yükləməyə ehtiyac duyulmur, ona görə də bu qəribə vərdiş getdikcə yoxa çıxır. Ancaq son zamanlara qədər, bütün dünyada insanlar yüzlərlə, minlərlə treki cihazlarına yükləyirdilər. Gərəksiz, patoloji toplanma bu gün də tapılır. Məsələn, fotoşəkilləri və ya videoları silməmək, nəticədə bütün xəzinələri qorumaq üçün böyük HDD disklər almağa ehtiyac ola bilər.
ƏTRAFLI
Nescafe_CapuLatte
6. Feysbuk depressiyası
2011-ci ildə bu termin Amerika Uşaq Birliyi tərəfindən təsbit edilib. "Xəstəlik" anlayışı belədir: "Uşaqlar və ya yeniyetmələr sosial mediada (məsələn, Feysbuk) həddindən artıq çox vaxt sərf etdikdə, depressiyanın klassik simptomları ilə nəticələnən bir depressiya növü meydana çıxır". Xəstəlik "Feysbuk depressiyası" adlandırılsa da, fikrimizcə, bu xəstəlik bütün sosial şəbəkələrə, hətta İnstaqrama da aid oluna bilər. Yeni yaranmış depressiyanın bəzi əsas simptomları belədir:
- özünü başqaları ilə mənfi tərəfdən müqayisə etmək;
- digər insanların yazılarına baxanda həsəd hissinin yaranması;
- həyatınızı olduğundan daha yaxşı göstərmək istəyi (gülümsəyən üzlərlə gözəl fotoşəkilləri yerləşdirmək).
7. Kiberxondriya
Kiberxondriya - internet saytlarında təsvir olunan xəstəliklərin əlamətlərinə əsaslanaraq özünə xəstəlik diaqnozu qoyan bir ruhi xəstəlikdir. Bunun bir ruhi pozğunluq olunduğunu vurğulayırıq. Bu gündən etibarən artıq bu şəkildə xəstəliyin növünü təyin etməyə çalışmayaq. Bəsdir artıq kiberxondriləşməyək! Məsləhət və müalicə üçün - yalnız peşəkar həkimlərlə əlaqə saxlayaq!
8. İnternetsiz qalmaq qorxusu
Təqdim olunan fobiyalardan bəlkə də ən çox yayılmışıdır. İnternet işləməzsə, nə etməli? Özümüzə nə məşğuliyyət tapaq? Xüsusilə, internetdə baş verənlərə asılı olan insanlar qəflətən internetə girmə fürsətini itirəndə çox üzülür və əsəbiləşirlər.
9. Fotolurkinq (photolurking)
İstifadəçinin internetdə kənar şəxslərin fotoşəkillərini anonim olaraq görmə ehtiyacı asılılığı. İnstagram foto və video paylaşma tətbiqinin meydana çıxması ilə xüsusilə güclü şəkildə inkişaf etdi. İnsanlar axşam saat ondan başlayaraq uzun müddət qacetə bu şəkildə oturub baxmaqla zamanın fərqinə varmırlar. Fotolurkinq həm də insanların tapdıqları fotoşəkillərin sosial şəbəkələrdə digər istifadəçilərlə bölüşmək istəyi ilə xarakterizə edilə bilər.
pia.az
Digərxəbərlər
Populyar xəbərlər
