Rusiya ABŞ-ın hərbi malların Çindən necə alır?..

Poliqon The Wall Street Journal qəzetinə istinadən xəbər verir ki, bu, Moskvanın hərbi səyləri üçün tədarükün qarşısının alınmasının nə qədər çətin olduğunu göstərir.

Keçmiş sovet respublikalarından Qazaxıstan və Qırğızıstandan keçən ticarət yolları ikili təyinatlı mallar üçün Rusiyaya gedən bir çox marşrutlar sırasındadır.

"ABŞ-ın səylərinə baxmayaraq, Mərkəzi Asiya Rusiya üçün minlərlə mil açıq sərhədlər, qeyri-şəffaf ticarət təcrübələri və fürsətçi vasitəçilər sayəsində mümkün olan böyüyən "boru kəməridir". Mallar çox vaxt Çindən gəlir və burada bəzi hallarda böyük ABŞ şirkətləri tərəfindən istehsal olunur. Malların Rusiya tərəfindən onların icazəsi olmadan gətirildiyini iddia edirlər", deyə qəzet yazıb.

Amerikanın C4ADS qeyri-kommersiya tədqiqat şirkətinin rusiyalı analitiki qeyd edir ki, bu ticarət marşrutu Rusiya Federasiyası üçün xüsusilə vacibdir, çünki Qərb istehsalı olan malların yüksək konsentrasiyasını təmin edir:

"Bu, mikroelektronika, avtomobil hissələri, dəbdəbəli mallar - həm Ukraynada döyüş meydanında, həm də şəxsi istehlak üçün istifadə olunan mallar üçün əsas marşrutdur", deyə nəşr yazır.

ABŞ və müttəfiqləri sanksiyalara məruz qalan ikili təyinatlı malların, o cümlədən tanklarda istifadə olunan kompüter çipləri, marşrutlaşdırıcılar və bilyalı podşipniklərin siyahısını saxlayır. Keçən il siyahıda 45 maddə var idi və fevral ayında daha 5 maddə əlavə edilib.

Çin gömrük orqanlarına görə, Çindən Qazaxıstan və Qırğızıstana ikili təyinatlı malların ixracı müharibənin başladığı 2022-ci ilin fevralından kəskin artaraq 2023-cü ildə 1,3 milyard dollara çatıb ki, bu da 2022-ci illə müqayisədə 64% çoxdur. Ticarət məlumatlarına görə, bu malların çoxu daha sonra Rusiyaya göndərilib.

"İki Orta Asiya ölkəsi Rusiya üçün ikili təyinatlı malların yeganə mənbəyi deyil. Mallar Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Türkiyə kimi ölkələrdən də keçir. Çin keçən il birbaşa olaraq Rusiyaya 4,5 milyard dollar dəyərində belə mal ixrac edib", deyə məlumatda qeyd olunub.

Maraqlıdır ki, sanksiyaya məruz qalan mallar siyahısında heç bir dron yoxdur və onlar bu arada mühüm müharibə vasitəsinə çevriliblər. Mövcud məlumatlara görə, 2023-cü ildə Qazaxıstan Çindən 5,9 milyon dollar dəyərində pilotsuz təyyarələr alıb və bu cür məhsulları Rusiyaya 2,7 milyon dollarlıq ixrac edib. Eyni zamanda, Qazaxıstan böyük dron istehsalçısı deyil.

ABŞ və Avropa rəsmiləri Rusiya ilə boz bazar ticarətini dayandırmaq üçün bu ölkələrə və Çinə təzyiq göstərirlər. Bu arada Çin bildirib ki, Rusiya onlar üçün mühüm ticarət tərəfdaşıdır: "Çin hərbi məhsulların ixracına həmişə ağlabatan və məsuliyyətli yanaşır və ikili təyinatlı malların ixracına nəzarət məsələsində müvafiq qanun və qaydalara əməl edir".

WSJ yazır ki, Çin artıq Moskvanın ən böyük rəsmi idxal mənbəyidir: ikitərəfli ticarət son 5 ildə təxminən 2 dəfə artıb və 2023-cü ildə 200 milyard dollara çatıb. Çin Rusiya müdafiə şirkətlərinə kompüter çipləri, reaktiv qırıcılar üçün hissələri və EW texnologiyası satır.

Poliqon.info