İranın “Zəngəzur dəhlizi” planı... - Tehran bu dəhlizi öz ərazisindən keçirməklə hansı məqsədlər güdür?

Politoloq: “Təbii ki, İran öz ərazisindən bu dəhlizin keçməsinə çoxdan razıdır. Bu təqdirdə İran yaxşı başa düşür ki, İranın əhəmiyyəti tək bölgə ölkələri üçün yox, dünya iqtisadiyyatı üçün artacaq”.

“Ermənistandan keçəcək “Zəngəzur dəhlizi”nin məhz dəhliz, yoxsa yol statusunda olması məsələsinin dəqiqləşdirilməsi gələcək planların həyata keçirilməsini labüd edəcək. Azərbaycan dəhliz statusunun üstündə israrlı olmalıdır”.

Bu sözləri politoloq Azər Qasımov Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur nazirinin “Zəngəzur dəhlizi” haqqındakı son fikirlərini Poliqon-a şərh edərkən qeyd edib.

Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Abdulkadir Uraloğlu jurnalistlərə açıqlaması zamanı deyib ki, “Zəngəzur dəhlizi”nin İrandan keçməsi də müzakirə oluna bilər. Nazirin bu açıqlaması dəhlizin açılması ilə bağlı Ermənistanın rolunun əslində özlərinin düşündükləri qədər önəmli olmadığını bir daha ortaya qoyub.

Bəs “Zəngəzur dəhlizi”ndən Ermənistan kənarda olması ümumilikdə Cənubi Qafqazın yenidən formalaşmaqda olan geosiyasi formatına necə təsir edə bilər? Digər tərəfdən, “Zəngəzur dəhlizi”nin Ermənistan ərazisindən keçməsinə qarşı olan İran bu dəhlizi öz ərazisindən keçirməklə hansı məqsədlər güdür?

İranın “Zəngəzur dəhlizi” ilə bağlı yeni planını Poliqon-un əməkdaşı politoloq Azər Qasımovla müzakirə edib.

Azər Qasımov: “İran ərazisindən Türk dünyasını birləşdirəcək dəhliz o zaman keçə bilər ki, İranın ərazisində Cənubi Azərbaycan dövləti qurulsun”.

Beynəlxalq güclərin İran rejiminin dəyişdirilməsi ilə əlaqəli fəaliyyətinin də məlum olduğunu xatırladan politoloq Poliqon-a bildirib ki, bu geosiyasi durumda indiki İran rejiminə arxayın olub, onun əlini gücləndirəcək dəhlizin İrandan keçməsinə razı olmaq, gələcək proseslərdə uduzmağa bərabər addım olacaq:

“İranın formalaşmaqda olan yeni dünya düzənində indiki halı ilə yerinin olmadığı məlumdur. Dünya düzəni İran kimi terrorçu mahiyyətli ölkələrlə yenidən şəkillənə bilməyəcək. Beynəlxalq güclərin İran rejiminin dəyişdirilməsi ilə əlaqəli fəaliyyəti də məlumdur. Bu geosiyasi durumda indiki İran rejiminə arxayın olub, onun əlini gücləndirəcək dəhlizin İrandan keçməsinə razı olmaq, gələcək proseslərdə uduzmağa bərabər addım olacaq. İran ərazisindən Türk dünyasını birləşdirəcək dəhliz o zaman keçə bilər ki, İranın ərazisində Cənubi Azərbaycan dövləti qurulsun. Bu fikrə uyğun hərəkət etmək, geosiyasi baxımdan gələcəyə yönəlik doğru addım olacaq.

Təbii ki, İran öz ərazisindən bu dəhlizin keçməsinə çoxdan razıdır. Bu təqdirdə İran yaxşı başa düşür ki, İranın əhəmiyyəti tək bölgə ölkələri üçün yox, dünya iqtisadiyyatı üçün artacaq. Bu durumda İran molla rejimi öz dayaqlarını möhkəmləndirəcək. Tək Türk dünyasını yox, digər iştirakçı dövlətləri də özündən asılı vəziyyətə salacaq, nəzarət edəcək.

Ermənistandan keçəcək “Zəngəzur dəhlizi”nin məhz dəhliz, yoxsa yol statusunda olması məsələsinin dəqiqləşdirilməsi gələcək planların həyata keçirilməsini labüd edəcək. Azərbaycan dəhliz statusunun üstündə israrlı olmalıdır. Bu, mümkün məsələdir. İstər razılıq, istər təzyiq, istərsə də təzminat qarşılığında bu məsələ status şəklində həll edilməlidir. Tarixi şərait bunu mümkün edir”.

Nərminə UMUDLU
Poliqon.info