Rusiya Qarabağdakı hədəflərinə çata bilərmi?

Politoloq: “Rusiya rəsmisinin üçtərəfli bəyanatın problemin həllində təminat rolu oynaması fikrini məqbul qarşılamaq olar”.

“Zamanla bəzi reallıqların dəyişməsi səbəbindən Rusiya sülhməramlılarının ərazidə qalması məsələsi öz əhəmiyyətini və hüququnu itirib”.

Bu sözləri politoloq Azər Qasımov Rusiyanın Qarabağ hədəflərini Poliqon-a şərh edərkən qeyd edib.

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın ötən həftə verdiyi açıqlamalar ciddi narahatlıq yaradıb. O deyib ki, Cənubi Qafqazda sülhün ən yaxşı təminatı Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin əldə etdikləri üçtərəfli razılaşmaların prinsiplərindən istifadə edilməsidir. Zaxarovanın sözlərinə görə, bu razılaşmalara Bakı və İrəvan arasında barışıq üçün alternativ olmayan yol xəritəsi, eləcə də ölkələr arasında sülh sazişinin hazırlanması daxildir. Yəni Moskvanın hədəfi həm ordusunu Qarabağda saxlamaq, həm də digər vasitəçilər olmadan sülh prosesi çərçivəsində Azərbaycan-Ermənistan sərhədini öz nəzarəti altına almaqdır.

2023-cü il antiterror əməliyyatından sonra Rusiya bu hədəflərinə çata bilərmi?

Mövzunu Poliqon-un əməkdaşı politoloq Azər Qasımov ilə müzakirə edib.

Azər Qasımov: “Rusiyanın hədəflərinə çatması mümkün olmadı. Yəni artıq Moskvanın öz hədəflərinə çatmayacağı aydındır”.

Dəhlizə nəzarətin Rusiyaya verilməsinin razılığın bir şərti olduğunu xatırladan politoloq bildirib ki, Azərbaycan üçün bu məqbuldur, lakin Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Rusiyanın nəzarətinə verilməsi mümkün deyil və bu Azərbaycanın milli maraqlarına qarşıdır:

“Rusiya rəsmisinin üçtərəfli bəyanatın problemin həllində təminat rolu oynaması fikrini məqbul qarşılamaq olar. Məsələ ondadır ki, bu razılaşmadan üç ildən çox vaxt keçməsinə baxmayaraq sülhün əldə olunmaması elə həmin bəyanatdan kənar faktorların əsas götürülməsi oldu. Azərbaycanın qalib tərəf kimi şərtlərini diktə etdiyi bu razılaşmaya əslində sonuna kimi əməl edilməlidir. Bu, tərəflərin əlində yeganə hüquqi istinad ediləsi sənəddir və buna üç ölkənin dövlət rəhbərləri imza atıblar.

Zamanla bəzi reallıqların dəyişməsi səbəbindən Rusiya sülhməramlılarının ərazidə qalması məsələsi öz əhəmiyyətini və hüququnu itirib. Buna Ermənistanın Qarabağı rəsmi şəkildə Azərbaycan torpaqları kimi tanıması faktına görə sülhməramlıların xidmət müddətinin uzadılması üçün hər iki tərəfin razılığı olması müddəasının öz əhəmiyyətini itirməsi və Qarabağda artıq erməni əhalinin olmaması səbəbindən sülhməramlı kontingentə ehtiyacın qalmamasını göstərmək olar.

Hesab edirəm ki, Rusiyanın hədəflərinə çatması mümkün olmadı. Amma bu, ikinci dərəcəli məsələdir. Əsas olan artıq Azərbaycanın söz sahibi olmasıdır. Azərbaycan indi həmin razılaşmanın Zəngəzur dəhlizi ilə maneəsiz hərəkət şərtini, yəni 9-cu bəndinin şərtlərini yerinə yetirilməsini tələb etməlidir. Dəhlizə nəzarətin Rusiyaya verilməsi isə razılığın bir şərtidir. Azərbaycan üçün bu məqbuldur, lakin Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Rusiyanın nəzarətinə verilməsi mümkün deyil və bu Azərbaycanın milli maraqlarına ziddir”.

Nərminə UMUDLU
Poliqon.info