Məlumdur ki, təxminən 4,5 milyard il əvvəl Mars böyüklüyündə nəhəng planet Yerə çırpılıb...
Bu nəhəng toqquşmanın nəticəsi kosmosa atılan və Ay əmələ gələnə qədər ətrafında dövrə vuran bir qalaq olub. Theia adlı böyük obyektdən demək olar ki, heç nə qalmayıb. Bununla belə, alimlər Yer mantiyası altında bu planetin izlərini aşkar ediblər.
Poliqon xəbər verir ki, bunu “ScienceAlert” nəşri yazıb.
Çin, ABŞ və Böyük Britaniyadan olan tədqiqatçılar Theia parçalarının Ayın içərisinə düşdüyünə dair sübutlar tapıblar. İndi Theia parçalarının da planetimizin içərisinə girdiyini göstərən məlumatlar var.
Əgər fərziyyə təsdiqlənərsə, o zaman elm adamları təxminən 2900 kilometr dərinlikdə Yer mantiyasının dərinliklərində gizlənmiş, qitə ölçüsündə sıx material yığınlarının mövcudluğunu izah edə biləcəklər.
Yerin nüvəsini əhatə edən yığınlar böyük aşağı sürüşmə sürəti bölgələri və ya LLVP kimi tanınır. Elm adamları onları zəlzələlər zamanı Yer kürəsindən keçən və müxtəlif materiallar vasitəsilə fərqli şəkildə hərəkət edən seysmik dalğalar sayəsində kəşf ediblər.
Məhz seysmik məlumatlar vasitəsilə elm adamları LLVP-nin ətraflı xəritələrini əldə edə bilib: nüvə-mantiya sərhədində böyük, sıx bölgələr var. Onlardan biri Afrikanın, digəri isə Sakit okeanın altındadır.
İndiyə qədər elm adamları LLVP-lərin köhnə tektonik plitələrin qalıqları və ya mantiyanın altındakı maqma okeanı kimi bəzi daxili Yer prosesləri tərəfindən yaradıldığını güman edirdilər. Bununla belə, elm adamları indi LLVP-nin yaranmasına Theia ilə toqquşmanın kömək edə biləcəyini deyirlər.
Əvvəlki simulyasiyalar göstərib ki, Theianın çox hissəsi nəhayət Ayda birləşib və Yerin içərisində yalnız izlər qalıb. Lakin bu, mütləq belə deyil.
Yeni kompüter simulyasiyası nəhəng zərbənin Yerin tərkibində qalıcı izlər buraxa biləcəyinə dair bir neçə əlamət göstərib. Birincisi, Yer mantiyasının ayrılmasıdır. Simulyasiyalarda Yer və Theia materialı maye maqma okeanında yuxarı mantiyada qarışıb, alt mantiya isə daha möhkəm qalıb və əsasən silikat yer materialından ibarətdir. Seysmik məlumatlara əsaslanan bu təbəqə bu gün də mövcud ola bilər.
İkincisi, bunlar eyni LLVP-lərdir. Komanda müəyyən edib ki, Theia materialının diametri cəmi bir neçə on kilometr olan hissələri nüvə-mantiya sərhədinə enmiş ola bilər. Orada toplanır, LLVP-yə çevrilir.
Tədqiqatçılar Yerin kütləsinin təxminən 2-3 faizinin Theiadan gəldiyini aşkar edib.
Poliqon.info
Digərxəbərlər
Populyar xəbərlər
