Sahil Babayevin minimal əməkhaqqı artımı... - Bu artım vətəndaşların artan xərcləmələrini kompensasiya edə bilir?

İqtisadçı-ekspert: “Əmək haqqının artım tempi qiymət artımından geri qalır. Rəsmi rəqəmlərə baxanda görünür ki,əhalinin gəlirlərində təxminən 7% artım olubsa, infilyasiya, xüsusilə də ərzaq məhsulları istiqamətində olan qiymət artımları bu göstəricidən 3 dəfə çoxdur”.

“Qeyri-rəsmi rəqəmlərə baxanda görünür ki, infilyasiya Azərbaycanda təxminən 30 faiz ətrafındadır”.

Bu sözləri iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov qiymət artımı ilə müqayisədə əməkhaqqlarının artımını PİA.az-a şərh edərkən qeyd edib.

2022-ci ilin altı ayının yekunlarına həsr olunan müşavirə zamanı Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə naziri Sahil Babayevin dediyinə görə, minimal əməkhaqqının artımı nəticəsində 1,2 milyon muzdlu işçinin əməkhaqqısı artıb. Artımın ümumi həcmi isə 1,1 milyard manat təşkil edib. 2021-ci illə müqayisədə bu artım 7,3% təşkil edib Son rəsmi statistik məlumata görə isə bu ilin ilk yarım ilində təkcə qida məhsullarında 20%-ə yaxın bahalaşma baş verib və bu statistika heç də real mənzərəni ifadə eləmir. Müstəqil ekspertlərin fikrincə ilin ilk yarım ilində qida məhsullarında inflyasiya 30%-dən yuxarı olub.

Bəs qiymət artımı ilə müqayisədə əməkhaqqlarının artımı vətəndaşların artan xərclərini kompensasiya edirmi?

Mövzunu PİA.az-ın əməkdaşı iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənovla müzakirə edib.

Rəşad Həsənov: “Faktiki olaraq mövcud artımlar müvafiq xərcləri kompensasiya edə bilmir”.

Bu sahədə vəziyyətin daha acınacaqlı olduğunu bildirən ekspert PİA-a bildirib ki, əhali günü-gündən surətlə alıcılıq gücünü itirir:

“Əmək haqqının artım tempi qiymət artımından geri qalır. Hətta rəsmi rəqəmlərə baxanda görünür ki,əhalinin gəlirlərində təxminən 7% artım olubsa, infilyasiya, xüsusilə də ərzaq məhsulları istiqamətində olan qiymət artımları bu göstəricidən 3 dəfə çoxdur. Amma qeyri-rəsmi rəqəmlərə baxanda görünür ki, infilyasiya Azərbaycanda təxminən 30 faiz ətrafındadır.

Bu aspektdən dəyərləndirmə aparsaq vəziyyətin daha acınacaqlı olduğunu görə bilərik. Əhali günü-gündən surətlə alıcılıq gücünü itirir.

Bu məsələdə əslində fərqli sosial qruplara qiymət artımının fərqli təsirləri aspektindən yanaşmanın daha doğru olacağını düşünürəm. Təsəvvür edin ki, əhalinin daha az təminatlı katoqriyaları ilə daha yüksək gəlirə sahib olan katoqoriyaların ailələrin büdcələrində ərzaq xərcləri çox böyük fərqə malikdir. Çünki əhalinin 1-ci 5-ci defistlərinə aid olan katoqoriyasının ailə büdcələrindəki ərzaq xərcləri ilə onuncu defistdə olan ailələrin büdcələrindəki ərzaq xərcləri eyni deyil .

Rəşad Həsənov: “İnflyasiyanın açıqlanan orta göstəricisinin aztəminatlı ailələrə təsiri, daha çox gəlirə sahib olan ailələrin büdcələrindən 2-3 dəfə çoxdur”.

Əgər daha az təminatlı ailələrdə ərzağa sərf edilən xərclər ailə büdcəsinin 60-70%-ni təşkil edirsə, gəlirləri yüksək olan ailələrdə bu 30-40% təşkil edir. Yəni ailə büdcəsi daha az olan ailələrin gəlirlərinin əsas hissəsi zəruri xərclərə yönələn xərclər olur və əməkhaqqı artımı inflayisiyadan bir neçə dəfə az olanda bu ailələrin büdcəsində ciddi sıxıntılar yaranır.

Biz bununla bağlı müəyyən bir dəyərləndirmə aparanda belə aydın olurdu ki, əslində inflyasiyanın açıqlanan orta göstəricisinin aztəminatlı ailələrə təsiri, daha çox gəlirə sahib olan ailələrin təsirindən 2-3 dəfə çoxdur və bu da təbii ki, aztəminatlı ailələrin sürətlə kasıblaşması demək olur.

Əgər biz minimum əmək haqqının artımından danışıqsa, bu o deməkdir ki, burada söhbət adambaşına gəlirlərin birinci, ikinci defistə aid olan ailələrdən gedir. Bu da o deməkdir ki, qiymət artımları bu ailələrin gəlirlərinə, alıcılıq gücünə daha kəskin təsir edir. Ona görə də deyə bilərm ki, faktiki olaraq mövcud artımlar müvafiq xərcləri kompensasiya edə bilmir”.

Nərminə UMUDLU
pia.az