Rahat yat “Twitter”, ölümün İlon Maskın əlindən oldu...

Hannah Selinger
“İndependent”in amerikalı köşə yazarı

Məşhur araşdırmaçı-jurnalist Hanna Selincer sözügedən nəşrdə “Twitter”lə bağlı maraqlı yazı ilə çıxış edib. PİA.az həmin məqləni oxucularına təqdim edir.

Bir dostumun təkidi ilə 2013-cü ilin yanvarında “Twitter” hesabımı açdım. Bir neçə gün əvvəl mən ilk milli məqaləmi “The New York Times”da dərc etdim və cavablar dalğalar kimi gəlirdi: yad adamların e-poçtları, Facebook-dakı mesajlar, saysız-hesabsız yazılar. Mən 7 il əvvəl istifadəyə verilmiş və indi geniş yayılmış sosial media platforması olan “Twitter” haqqında heç nə bilmirdim (Bu, X nəslindən qopa bilməməyin mənfi tərəfidir). Hesab açdım, qalanını deməyə ehtiyac yoxdur.

Aradan keçən 10 il ərzində mən öz kiçik “Twitter” dünyamı inkişaf etdirdim: Hesabım indi arzulanan mavi işarə ilə təsdiqlənir. Ən yaxşı halda “Twitter” mənim, jurnalist kimi insanların həmfikir insanlarla söhbət etdiyi yer idi. Bu, fikir və iş barədə paylaşım, gülmək və istehza etmək üçün, hətta həyata eyni baxışı bölüşən insanlarda təsəlli axtarmaq üçün bir yer idi.

Ən pis halda “Twitter” xalq düşməni idi. Təsadüfi deyildi ki, keçmiş prezident Donald Tramp seçicilərini qızışdırmaq istəyəndə, “İnstagram”a deyil, “Twitter”ə müraciət edirdi. Twitter” kontekstsiz birləşdirilə bilən xam fikirlərə və sürətli mesajlara, impulsiv ideyalara imkan verir. Platforma şifahi dinamit şəklində hazırlanıb. “Tweet” edin və onun partlamasına baxın. Ən yaxşı tvitlər təsirli və sevimli, ritm və texnika ilə dolu idi. Ən pis halda, bu, insan təbiətini bir neçə əsas klaviatura vuruşuna qədər azaldır.

Təbii ki, Twitter-in səhv etdiyi yer budur və hardansa pis ideyaların əsasında qızğın sağçı hərəkat yaranıb. Son bir neçə il ərzində biz (daha funksional cəmiyyət istəyənlər istisna olmaqla, həqiqətən kim olduğumuza əmin deyiləm) internetin bu hissəsində ortaya çıxan həmin ən pis impulsları düzəltməyə çalışdıq. Tramp bir çox başqaları ilə birlikdə (ən yaxınlarda əvvəllər Kanye kimi tanınan sənətçi) platformadan qovuldu.

Ancaq indi sosial media platforması ilə əvvəlki kimi vidalaşmağın vaxtıdır, çünki İlon Mask (bu dəfə həqiqətən) sükanı ələ keçirib bir sıra ixtisarlarla yola çıxıb. Bizim yaxşılarımız heç də “Twitter” kainatının alçaq hissələrinin öhdəsindən gəlmiş kimi görünmür (Yəhudilər istisna olmaq, hər kəsi yalnız bir gün Kanye Uestin antisemit tvitləri ilə bağlı viral tvitlərə verilən cavablara nəzər salmağa dəvət edirəm. O zaman hər kəs “Twitter”in indi nə qədər iyrənc olduğunu başa düşəcək).

Lakin bəzilərinin iştirakdan kənarda qalması bəzilərimiz üçün təsəlli oldu. Təsəlliverici idi ki, “azad söz” və “nifrət nitqi” qeyri-səmimi çarpaz istinadlar deyildi, sanki zərərli və dəhşətli bir şey söyləmək bir şirkətin şəxsi nizamnaməsi ilə bərabər müdafiəyə layiq idi.

Təbii ki, İlon Maskın özü də sağçı radikaldır və niyyətlərini gizlətmir. Mask, cümə axşamı “Twitter”də "Mən bunu bəşəriyyətə kömək etmək üçün etdim", deyə tvit atdı:
“Sivilizasiyanın gələcəyi üçün şiddətə əl atmadan müxtəlif ideyaların sağlam şəkildə müzakirə oluna biləcəyi virtual şəhər meydanının olması vacibdir”.
Güman edirəm ki, Mask dil və zorakılıq arasındakı əlaqəni - insanların dedikləri və etdikləri arasında qaçılmaz əlaqəni başa düşmür. Düşünürəm, Mask anlamır ki, bəzi ifadələr və ideyalar cilovlansa belə, yenə onlardan zorakılıq çıxacaq.

“Twitter” gözəl anlar yaşamışdı. Alisa Milano 2017-ci ildə “Twitter”də #MeToo ifadəsini populyarlaşdırdı. 2016-cı ildə Hillari Klinton “virusa çevrilərək” Donald Trampa hesabını silməyi “əmr etdi”. Keytlayn Cenner Twitter-də özünü dünyaya yenidən təqdim etdi. Barak Obama özünün və keçmiş birinci xanımın fotosunu paylaşdı: 2012-ci il yazısında “daha 4 il”. “Twitter”də əyləndik. Çılğın videolara baxdıq.

“Twitter” həm də zəhərli idi. İnsanları özündən uzaqlaşdıran prezidentə dözməli olduq. 4 ildən çoxdur ki, bir çoxumuz növbəti boşboğazlıq silsiləsi olduğunu görmək üçün nəfəsimizi tutmuşuq. Bu nekroloqu yazarkən, “Twitter”in nə olduğunu göstərən və tamamilə təhqiredici bir tvit tapmaq çətindir. Lakin Tramp 2020-ci il seçkilərindən sonra tvitində yazırdı: "Bayden yalnız FAKE XƏBƏRLƏR MEDİAsının sayəsində qalib gəldi". Tramp davamçılarını Kapitoliyə basqın etməyə məcbur də bilmişdi. Bu, sağlam müzakirə deyildi. Əyləcəli olsa da, zorakılıq çox idi.

Əlvida, köhnə dost. Kefinin yaxşı vaxtınızda əyləncəli, pis olanda isə trolların soxulcan yuvası idin. Siz bu gözəl dünyanı tərk edərkən gözləyirik ki, ölümünüz demokratiyanın məhvindən başqa heç nə gətirməyəcək.

Orjinal

Tərcümə PİA.az-a aiddir

pia.az