Amerika generalı: Rusiya-Ukrayna münaqişəsindən sonra Putinin yeni hədəfi Balkanlardır...

Poliqon xəbər verir ki, bu barədə ABŞ-ın Avropadakı qüvvələrinin keçmiş baş komandanı Ceyms Stavridisin Bloomberg üçün yazdığı məqalədə bildirilir.

Müəllif yazır ki, əgər Putin qalib gəlsə, onun diqqətini Şərqi Avropaya gedən marşrutun növbəti dayanacağı olan artıq Rusiya tərəfindən işğal edilən separatçı Dnestryanı anklavına və Moldovaya çevirməsi məntiqlidir.

Ancaq yaxınlıqda başqa bir çox cəlbedici hədəf də var: Qərbi Balkanlar... Bu qeyri-sabit əraziyə dörd sabit NATO üzvü daxildir: Xorvatiya, Albaniya, Monteneqro və Şimali Makedoniya. Lakin Kremlin gözü başqa ölkələrdədir. Moskva Serbiya, Kosovo və etnik cəhətdən bölünmüş Bosniya və Herseqovinanı ös təsir dairəsinə almaq istəyir.

Bəs Putin Rusiyanın təsirini genişləndirməyə və Avropanın bu mühüm guşəsində NATO-Aİ əməkdaşlığına xələl gətirməyə necə cəhd edə bilər?

Müəllif qeyd edir ki, o, bu coğrafiyanı NATO-da işlədiyi vaxtdan və ABŞ-ın Avropadakı qüvvələrinin baş komandanı kimi yaxşı tanıyır. Əvvəllər o, 1990-cı illərin Balkan müharibələrində Serbiya sahillərində esmines kapitanı kimi bu ölkənin təcavüzkar rejiminə qarşı silah blokadası tətbiq edib və bu illər ərzində Serbiya prezidenti Aleksandr Vuçiç, Xorvatiyanın keçmiş prezidenti Kolinda Qrabar-Kitaroviç və Serb Respublikasının (Bosniyanın etnik serb hissəsi) hazırkı lideri Milorad Dodik də daxil olmaqla, regionun əksər yüksək səviyyəli liderləri ilə görüşüb.

Yuqoslaviyanın dağılmasından sonra 1991-2001-ci illərdə baş verən inanılmaz qanlı Balkan müharibələrində yüz minlərlə dinc sakin həlak olub. Xorvatiyadakı katoliklər, əsasən Serbiyadakı pravoslav xristianlar və Albaniya, Kosovo və Bosniyada müsəlmanlar arasında gərginlik hələ də davam edir.

Putin bu yarımçıq hekayədən yararlanmağa çalışır. O, bilir ki, NATO üzvləri problemli Balkanlarda asayişi təmin etmək üçün geri çəkilsələr, Ukraynanı dəstəkləməkdən yayınacaqlar.

Bir neçə min NATO sülhməramlısı hələ də nə serblərin, nə də rusların müstəqil dövlət kimi tanımadığı Serbiyanın keçmiş bölgəsi Kosovoda yerləşdirilib. Keçən il Kosovoda etnik serb etirazçıların iğtişaşlar nəticəsində 100-ə yaxın NATO hərbçisinin yaralanmasından sonra serb ordusu yüksək döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilmişdi. Bu, alyansı ora daha bir neçə yüz sülhməramlı göndərməyə məcbur etdiyinə diqqət çəkən ABŞ generalı qeyd edib ki, bu, Putin açıq şəkildə Serbiyanı Kosovonun NATO tərəfindən dəstəklənən hökumətinə təzyiq göstərməyə təşviq edir.

Ceyms Stavridisə görə Putin həmçinin üç əsas etnik-dini qrupun hər birindən bir nümayəndənin olduğu qəribə üçtərəfli prezidentliyə bölünmüş Bosniya-Herseqovinanın çaşqın hökumətində sabitliyi pozmağa çalışır. Ən təcrübəli siyasi xadim Moskva ilə sıx əlaqələri olan Dodikdir.

“10 il əvvəl , Dodik mənə Bosniyadan Serb Respublikasını ayırmağın zəruriliyindən danışmışdı ki, bu da ölkəni əslində məhv edəcək. Bu separatçı hissə daha sonra Serbiya ilə birləşərək böyük bir Serb dövlətini yaradacaq və Putin bunu məmnuniyyətlə bəyənəcək.

Müəllif qeyd edir ki, xoşbəxtlikdən Qərbin seçimləri var. Hazırda Ukraynada NATO batalyonlarının yerləşdirilməsi ideyası çətin ki baş tutsun. Ona görə də hazırda Kosovoda yerləşdirilən qoşunların sayını artırmaq və Putinin qızışdırmağa çalışdığı iğtişaşlardan qabaqda olmaq tamamilə mümkündür və bu, strateji məna daşıyır.

Ceyms Stavridis hesab edir ki, bu, alyans daxilində səylərin effektiv regional bölgüsünün nümunəsi olardı. Balkanlardakı və yaxın ərazilərdəki NATO ölkələri (məsələn, Yunanıstan və İtaliya) bu bölgəyə diqqət yetirə bilər. Şərqi və Şimali Avropa ölkələri Ukrayna ilə bağlı səylərə rəhbərlik edə bilər. Qərbin əsas ölkələri - Fransa, Almaniya, Böyük Britaniya və ABŞ-ın hər iki istiqamətdə hərəkət etmək üçün kifayət qədər resursları var.

ABŞ-ın Avropadakı qüvvələrinin keçmiş baş komandanına görə stabilləşdirmə qüvvələri ilə yanaşı, NATO Rusiyanın “hibrid müharibə” adlanan üsullardan istifadə etməsini nəzərə almalıdır. Putin öz hüdudlarından kənarda gərginlik yaratmaq üçün sosial mediadan, dezinformasiya kampaniyalarından və Rusiyayönlü təbliğatdan istifadə etməkdə mahirdir. NATO öz informasiya şəbəkələrindən istifadə edərək bu yalançı rəvayətləri ifşa etməlidir.

“Ruslar gərginliyi yüksəltmək qərarına gəlsələr, Kosovo və Bosniyanın serb olmayan bölgələrində elektrik şəbəkələrinə və digər həyati hədəflərə qarşı kiberhücumlardan istifadə edə bilərlər. Bu, çaşqınlığa və sosial narazılığın artmasına səbəb olacaq. NATO Balkan müttəfiqlərini və dostlarını daha yaxşı kibermüdafiə sistemləri ilə təmin edə bilər”, deyə amerikalı general yazır.

Ceyms Stavridis qeyd edir ki, Rusiyanın müdaxiləsinə qarşı çıxa biləcək iqtisadi stimullar var. Serbiya da Bosniya-Herseqovina kimi Aİ-yə üzv olmaq istəyir. Onların liderləri Qərblə qarşılıqlı əlaqədə olmaq və sanksiyalardan yayınmaq istəyirlər.

“Serbiyanın ABŞ-dakı səfiri bu yaxınlarda məktub yazaraq Serbiyanın yalnız sülh istədiyini iddia edib. Serblər Putinin manipulyasiyalarını rədd etməklə və Qərbin diqqətini əsas probleminə - Rusiyanın Ukraynadakı əxlaqsız hərəkətlərinə yönəltməklə səmimi olduqlarını göstərə bilərlər”, deyə Ceyms Stavridis fikrini yekunlaşdırır.

Poliqon.info