İmişlinin sahibi kimdir? - Dramatik tarixçə...

Müəllif: Məmməd Əfəndiyev
Haqqin.az saytı

Özünü Sənan Uğurliyev kimi təqdim edən şəxs qardaşı Mirzəağanın qohumları Əziz Quliyev tərəfindən iyirmi ildir Azərbaycana buraxmadığı üçün onun müdafiəsinə qalxıb. Sənan bizə çox qəribə və bir çox cəhətdən ibrətamiz bir əhvalat danışdı və onu oxucularımızla bölüşmək qərarına gəldik.

Ötən əsrin cəsur 90-cı illərində Əziz Quliyev İmişlidəki kolxoz bazarını özəlləşdirməyə qərar verib və bununla da bir neçə rəqibinin aqressiv reaksiyasına səbəb olub. Əziz təqib olunmağa başlayıb, hər tərəfdən ona hədə-qorxu gəlib və sonda bədxahları onu tam iflasa qədər sürükləyiblər. Bu hadisədən bir neçə gün sonra Əzizin əmisi oğlu Mirzağa Uğurliyev günə Moskvadan rayona gəlib və rəqibləri tərəfindən incidilən Əziz başına gələn müsibətləri onunla bölüşüb.

Moskvalı iş adamı, Azərbaycan diasporunun fəalı Mirzəağa heç vaxt doğma İmişli ilə əlaqəni kəsmir, ona müraciət edən hər kəsə kömək edirmi. Onun Bakıda da çox geniş əlaqələri olub. Bir sözlə, çətinliklə də olsa, Mirzəağa Əzizi və ailəsini təhdidlərdən qoruya bilib, elə bir vəziyyət yaradıb ki, rayonda heç kim Əzizə “gözün üstə qaşın var” deyə bilməyib. Mirzağa əmisi oğluna pulla da kömək edib.

Ətrafında dramatik hekayənin cərəyan etdiyi məşhur İmişli bazarı

Əmisi oğlunun gücünü və təsirini başa düşən Əziz Mirəağadan rayon bazarını özəlləşdirməyə və onunla bərabərhüquqlu gəlirli biznes qurmağa kömək etməsini xahiş edib. Uzun tərəddüddən sonra Mirzəağa razılaşıb, amma bircə şərti olub. Özü daim Moskvada yaşadığı üçün bazarı Əziz idarə etməli idi. Üstəlik, rayonun adət ənənələrin uyğun olaraq, heç kəsi incitmədən. heç kəsin çörəyinə bais olmadan, camaatın qarşısında alnıaçıq olaraq idarə etməliydi.

Şərt qəbul olunub və 1999-cu ildə İmişlidəki bazar təbii ki, Mirzəağanın pulu ilə tamamilə özəlləşdirilib.

“Mirzəağa bazarı Əzizin adına rəsmiləşdirdi və əmioğlumuza qohum-əqrəba işlətməyi tapşırdı ki, o ağır illərdə heç biri yoxsulluq içində yaşamasın”, deyə Sənan xatırlayır.

“O, Əzizi Bakıda dostları ilə də tanış edib, bundan sonra qardaşı ilə ortaqlıq şərtlərini rəsmiləşdirmədən Rusiyaya getdi, çünki əmin idi ki, yaxın qohumlar hər şeyi sənədsiz həll edə bilər”, deyə Sənan sözünü davam etdirir.

Bir neçə ildən sonar məlum oldu ki, bu, Mirzəağanın ciddi səhvi olub. Əvvəlcə Əziz razılaşdığı kimi bir neçə qohumunu, o cümlədən Mirzəağanın kiçik qardaşı Sənanı yanına alıb. Lakin Əziz onlara işlərinin müqabilində pul verməyib, öz qohumları ilə ağanın qulla davrandığı kimi davranıb və özünü çox özünü ədəbsiz aparırıb. Nəticədə, bir neçə aydan sonra Sənan da digər qohumları kimi pullu iş tapıb və bazardan uzaqlaşıb. Onların bazardakı yerlərini isə təbii ki, yeni sahibinin istənilən istəyini yerinə yetirməyə hazır olan insanlar tutdular. Üstəlik, əmisi oğlunun tanış etdiyi adamlarla tanışlığı səbəbindən Əzizin biznesi inkişaf etməyə başlayır.

İllər keçir, Əziz güclü və əsaslı inkişafını təmin edir və bazar biznesi çiçəklənir. Bütün bu illər ərzində isə Əziz Mirzagaya davamlı olaarq gəlirlərin kiçik və qeyri-sabit olduğundan şikayət edib və onunla bazardan əldə etdiyi gəlirləri bölüşməyib. Bundan sonar isə çox qəribə bir şey baş verib. Əziz hüquq-mühafizə orqanları ilə əlaqələrindən istifadə edərək Mirzağa Uğurliyevin Azərbaycana girişinə qadağa nail olub.... Bu gün İmişlidə bütün qohumları Əzizi söyürlər ki, ona görə də Mirzağa anasını dəfn etmək üçün belə, vətənə gələ bilməyib.

Yəni Əziz Quliyev əslində onu yoxsulluqdan və rəqiblərinin fiziki zorakılığından xilas edən əmisi oğluna belə təşəkkür edib.

Əziz Quliyevi İmişlidə şər-xəta adlandırırlar

Düzünü desəm, uzun illər jurnalistika fəaliyyətimdə bundan da qorxulu hekayələrlə rastlaşmışam. Ancaq Sənan Urquliyevin emosional hekayəsi məni bir anlıq uşaq nağılları aləminə qaytardı, burada pislik nə qədər yaxşıya lağ etsə də, sonunda yenə də itirdi və bu, həyatını başqalarının üzərində quranlara dərs oldu. insanların dərdləri. Lakin Sənanənin hekayəsində 20 ildən artıqdır ki, şər qalib gəlir və qalib gəlir, xeyir isə nədənsə susur.

Bəlkə bu tarixçədə bir yanlışlıq var?

Əziz Quliyevlə görüşə bilmədik, amma inanırıq ki, o, bu əhvalatla bağlı öz versiyasını bizə danışacaq. Hələ də Azərbaycana qayıda bilməyən Mirzəağa Uğurliyevin versiyasını Sənan danışıb. Onun sözlərinə görə, bu gün sırf böyük qardaşının müdafiəsinə qalxdığına görə hər tərəfdən təhdidlər alır.

Amma Sənan təhdidlərdən qorxmur. Bu, çox güclü, onurğasında qəlpə daşıyan Birinci Qarabağ Müharibəsi əlili, özünə əlillik təyin etmək və müvafiq müavinət almaq üçün barmaqlarını belə qaldırmayan bir insandır.

Sənan deyir ki, o, döyüşə könüllü kimi gedib və qərarlarına görə məsuliyyət daşımalıdır: “Niyə dövləti yükləyirik?”.

Hətta Sənan müəllimin yaxın qohumu, bizi çaya qonaq edən, eyni zamanda Birinci Qarabağ əlili Savalan Ağayev də buna görə onu qınayır.

Ancaq görünür ki, Uğurlievlər ailəsi rəsmi “kağızlar” toplamağı sevmir, ancaq təəssüf ki, bu “kağızlar” olmadan yaşamaq bəzən çox çətindir. Deməli, Sənan otuz ildir ki, onurğasına güllə dəyib, əlillik qeydiyyatına düşmədən yeriyir. Ancaq bu gün başqaları bunun üçün hər cür yola getməyə hazırdır. Və o bilir ki, hər il bu zədəni sübut etmək getdikcə çətinləşəcək - buna şahidlik edə biləcək bir çox döyüşçü dostları artıq dünyalarını dəyişiblər və bəlkə də bir neçə ildən sonra bunu sübut edən olmayacaq.

Sənanın böyük qardaşı Mirzəağa əmisi oğluna güvənib, ancaq Əziz ona o qədər alçaq, məkrli bir şəkildə atıb ki, düşməninə belə bunu arzulamazsan. İndi onun lazımi “kağızları” yoxdur, o, əmisioğlunun şərəf sözünə arxalanaraq, o vaxt onları tərtib etməyib. Bəli, artıq o “kağızları” bu işə tikmək mümkün deyil. Ancaq Sənanın sözlərinə görə, İmişli rayonunda çoxlarının belə düşünməməsi, onu böyük qardaşının müdafiəsinə qalxmağa vadar edib...

Əziz Quliyevin ailəsi ilə necə alçaq rəftar etdiyini bütün rayon bilir, Uğurliyevlərin iddiaları hələ də öz gücündədir. Axı, bir vaxtlar Quliyevi müdafiə edən, ona bazarı özəlləşdirməyə, lazımi əlaqələri əldə etməyə, biznesini inkişaf etdirməyə kömək edənlər onlardır...

Sənan imişlililərin tələblərini ədalətli sayır. Onun sözlərinə görə, Əziz Quliyev o dərəcədə həyasızlaşıb ki, nə rayonda, nə də ölkədə heç kimlə hesablaşmır. Çox yüksək rütbəli bir məmurdan dəstək alan “bazarkom” nə istəsə, onu da edir. Bir dəfə Mirzağa telefon danışığında Əzizə başa salmaq istəyib ki, o, özünü sonsuza qədər orta əsr bəyi kimi apara bilməz, prezident Əliyevin qanunları və islahatları köhnə nizamı dəyişib.

“Ancaq Əziz Quliyev hələ də sakitləşmir və vəhşiliyini davam etdirir”, deyə Sənan deyir.

“Halbuki bütün məhəllə onun fırıldaqçı və oğru olduğunu bilir. Bu şəxsin həm kolxoz bazarını, həm də üstəlik birbaşa İmişli-Parsabad yüksək gərginlikli elektrik xəttinin altında yerləşən mal-qara bazarını dövlət qeydiyyatına alarkən neçə hektar torpağı qanunsuz özəlləşdirdiyini yoxlamaq kifayətdir”, deyə Sənan vurğulayır.

Sənanın sözlərinə görə, başqa sahələr da var ki, Quliyev onların əksəriyyətini heç bir “kağız”, qeydiyyat olmadan ələ keçirib.

Sənan deyir: “Bir neçə il bundan əvvəl kolxoz bazarında tikinti işləri zamanı həlak olan bir insanın faciəli taleyi məlum oldu. Bu ölümdə Əziz Quliyevin günahı o qədər açıqdır ki, ailəsini dolandırmaq üçün həftədə 50 manata işləmək məcburiyyətində qalan bu zavallının ölümünə görə İmişli sakinləri bu günə qədər Quliyevi bağışlaya bilmirlər. Əziz onu əvvəlcə mal bazarında, sonra tikinti sahəsinə “bitirməyə” göndərdi. Yorğun, yuxulu, tikinti sahəsində təcrübəsi olmayan, müvafiq xüsusi geyimi belə olmayan yoxsul adam ona qarşı müqavimət göstərə bilməyib və sonunda yuxarı mərtəbələrdən yıxılaraq ölüb. Bütün bunlar yüzlərlə insanın gözü qarşısında baş verib, onların qəzəbini çatdırmaq mümkün deyil. Amma Əziz bu ölüm hadisəsini də yola verə bildi...”

İndi Uğurliyevlər özlərini çox xoşagəlməz, qeyri-müəyyən vəziyyətdə hiss edirlər. Qardaşlar bir tərəfdən pullarını, bi tərəfdən isə bir-birini görmək imkanını itiriblər. Digər tərəfdən isə bazarı Əzizin əlindən alıb qanuni sahiblərinə qaytarmaq tələb olunur. Eyni zamanda, müvafiq sənədlərin olmaması İmişli sakinlərini narahat etmir. Rəsmi sənədlər olmadan belə, onlarla insan yüksək məmurlar tərəfindən qorunan Əziz Quliyevə qarşı istənilən məhkəmədə ifadə verməyə hazırdır.

Uğurliyev qardaşları və onları ədaləti bərpa etməyə çağıran həmyerliləri həddini aşan, təkəbbürlü Əziz Quliyevə qalib gələ biləcəklərmi? Bunu zaman göstərəcək…

Poliqon-dan söz ardı: Çoxdan İmişlidən bizim redaksiyamıza daxil olan bir məlumatda bildirilirdi ki, Ramiz Mehdiyevin kürəkəni İlhamƏliyevə güvənən Əziz Quliyev İmişlidə xeyli obyekt özəlləşdirib. Hətta əmlak Komitəsində hərraclarda iştirak üçün gələrkən, hərrac komissiyasını saymır, auksiyona təyin edilən vaxtda gəlmir, komissiya üzvlrərini 2-3 saat gözləməyə məcbur edirdi. Komissiyanın üzvləri də Ramiz Mehdiyevin kürəkninin adamı olduğu üçün hərraca gələn digər insanlar səslərini çıxara bilmirdilər...

Tərcümə Poliqon-a aiddir

Poliqon.info