Uçot dərəcəsi artdı: Manatı nə gözləyir?

“ABŞ-ın Federal Ehtiyatlar Sisteminin (FED) faiz dərəcələrini artıracağı əslində öncədən anons edilmişdi. Sadəcə, yeganə bilinməz məsələ artımın 0,50%, yoxsa 0,75% olacağı idi. Bununla bağlı fikir ayrılıqları var idi. FED-in bir çox nümayəndəsi uçot dərəcəsinin 0,75% artacağı ilə bağlı öncədən fikirlərini bəyan etmişdi. Ona görə də bu rəqəm elan ediləndə bazarlarda anlıq kəskin reaksiya olsa da, sonradan sabitlik yarandı. FED bu addımı infilyasiya ilə mübarizə üçün atır. Amma infilyasiya çox yüksəkdir, 8%-i keçib. Bu isə son 41 ilin ən yüksək göstəriciləridir. İnfilyasiyaya təsir edən əsas amil enerji daşıyıcılarının qiymətinin artmasıdır. FED də əslində buna işarə edir. Növbəti toplantılarda da uçot dərəcəsini yenidən artıra biləcəyi ilə bağlı ötən gün FED-in sədri Kerom Paul açıqlama verdi və belə gözlənti yaratdı. Bu infilyasiyanı tezliklə cilovlayacaqmı? Xeyr. Əslində çox maraqlı tendensiya yarana bilər. Uçot dərəcəsinin faizlərinin artması ABŞ-da kredit faizlərini də artıracaq. Bu isə ABŞ-da resesiyaya da səbəb ola bilər. Artıq bununla bağlı da müxtəlif iqtisadçılar tərəfindən xəbərdarlıqlar var”.

Bu sözləri Pravda.az-a iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ABŞ-ın Federal Ehtiyatlar Sisteminin uçot dərəcələrini 1,50%-1,75% artırması ilə bağlı danışarkən deyib.

Ekspert bildirib ki, uçot dərəcəsinin artması ilə ABŞ-da kreditlər bahalaşacaq, iqtisadi aktivlik zəifləyəcək: “Bununla alıcılıq qabiliyyəti də aşağı düşür. ABŞ kreditlə yaşayan ölkədir. İstər biznes, istər özəl sektor, istərsə də əhali olsun... Burada kredit faizlərinin artımı istehlakçı azaldacaq. Amma bu, bir müddət sonra infilyasiyaya təsir göstərə, zəiflədə bilər. Bir şərtlə ki, enerji daşıyıcılarının da qiymətində sabitlik və enmələr müşahidə olunsun, neftin, qazın qiyməti ensin. Düşünürəm, FED gələcəkdə yenidən faiz artımlarına gedəcək. Avropa Birliyi də fövqəladə toplantı keçirdi. Çox güman ki, iyul ayında Avropa Mərkəzi Bankının da 0,25% və ya 0,50% artıma gedəcəyini görəcəyik. Amma bu, Avropada daha ciddi problemlər yarada bilər. Çünki Avropada işsizlik ABŞ-dan daha çox, iqtisadi aktivlik isə zəifdir. Avrpada müharibə gedir, qaçqın problemləri də var. Avropa Birliyi ölkələri və Avropa Mərkəzi Bankı daha ehtiyatlı davranacaq”.

N.Cəfərli uçot dərəcəsinin artmasının Azərbaycana təsirindən də danışıb: “Azərbaycana bunun birbaşa təsiri yoxdur. Çünki Azərbaycanda manat inzibati qaydada tənzimlənir. Buna görə də dünya birjalarında gedən proseslərin ölkəmizə birbaşa təsiri yoxdur. Neftin və qazın qiymətinin yüksək olması Azərbaycanın valyuta ehtiyatlarını artıran amildir. Heç də təsadüfi deyil ki, tədiyyə balansımız bu ilin ilk 5 ayında 10 milyard dollar olub. Bu, tarixdə ən yüksək göstəricilərdən biridir. Nəticə etibarilə, Azərbaycan manatı obrazlı dildə desək, “kağız neft” olduğu üçün hökumətin hansısa məzənnə dəyişikliyinə gedəcəyini düşünmürəm. Hələlik bu il nə qədər ki, neft-qaz qiymətləri yüksəkdir, Azərbaycan manatında sabit məzənnə rejimi davam edəcək”.

pia.az